Kultura

„Suhozid“ – suchy mur

Dziś, gdy większość dawnych winnic w Breli jest pod sosnami lub zarośnięta, na pierwszy rzut oka nie widać, że chodzi o atmosferę, którą naznaczyły dziesiątki kilometrów muru suchego. Nawet najmniejsze obszary gleby były uprawiane w zagłębieniach krasowych, gdzie ziemia zbierana ręcznie. Nachylona ziemia została wyrównana przez podbudowanie i zabezpieczona przed deszczem erozyjnym. Jeśli budowa suchego muru o długości około 12 m i wysokości 1,20-1,50 m wymagała całodziennej pracy dwóch doświadczonych robotników, to spróbujmy sobie wyobrazić, ile milionów dni zainwestowano w te „kamienne obrazy”. 
Krajobraz wyznaczają rytualne kopce, a był broniony przez wały obronne, takie jak na sąsiedniej wyspie Brač lub w Poljici nad rzeką Cetiną. Dominują jednak stosy utworzone przez wykarczowanie terenu, z którego chlop usunął kamień. Pewnie włożył w to tyle samo energii, co w kopanie. Te stosy rosły, najczęściej w kształcie kolistym lub stożkowym. Ich formy są często motywowane funkcją: długie podłużne stosy broniły na przykład terenu wystawionego na działanie wiatru; suche mury zapobiegały erozji gleby na zboczach; wyznaczyły granice majątku. Powstały one w dużej mierze w drugiej połowie XIX wieku, po zniszczeniu przez oidium włoskich winnic (1850-1860), a następnie filoksery francuskiej (1870-1890). W tym czasie zarówno tutaj, jak i w całej Dalmacji oczyszczano nawet najmniejszy i najbardziej skąpy skrawek ziemi.
 

Discover more